Arbeidsmarkt in de energietransitie

De energietransitie creëert nieuwe werkgelegenheid en vraagt om aanvullende of andere vaardigheden van werknemers in de energiesector. Op dit moment is het arbeidsaanbod zowel in kwantitatieve als in kwalitatieve zin onvoldoende om aan die vraag te voldoen. Met de Human Capital Agenda (HCA) creëert de Topsector Energie (TSE) randvoorwaarden voor werkgelegenheidsgroei binnen de (duurzame) energiesector. KWINK groep heeft, samen met Panteia, de voortgang van de HCA geëvalueerd en aanbevelingen gedaan voor de inhoud en organisatie in de toekomst.

Wat speelt er op de arbeidsmarkt in de energiesector?

De arbeidsmarkt in de energiesector is in beweging. Zo is er een forse toename in de vraag naar met name mbo- en hbo-geschoold personeel, als gevolg van werkgelegenheidsgroei en vergrijzing van het personeel. Ook worden door de verduurzaming van de energiesector nieuwe vaardigheden gevraagd van de werknemers. Tegelijkertijd blijft het aanbod van geschoolden, met name op mbo- en hbo-niveau, achter bij de arbeidsvraag. Hoe deze vraag zich in de toekomst ontwikkelt laat zich niet gemakkelijk voorspellen: maatschappelijke, technologische en economische ontwikkelingen hebben invloed op hoe de vraag er in de toekomst uit ziet. Zo kan een nieuwe innovatieve techniek in energiebesparing de vraag naar installateurs sterk doen veranderen. Ook investeringen in duurzame energie, bijvoorbeeld voortkomend uit het Klimaatakkoord, beïnvloeden de vraag naar arbeid. Dit maakt het complex om in kaart te brengen wat voor type arbeid er op welk moment in de toekomst nodig zal zijn.

Welke rol speelt de HCA in dit vraagstuk?

De Topsector Energie spant zich met de HCA in om het onderwijs passend te maken bij de veranderende arbeidsmarktvraag. Voor de periode 2015 en 2017 was het Plan van aanpak 2015-2017 opgesteld. Met dit plan werd beoogd de (zij-)instroom te vergroten en de  aansluiting van het onderwijs op de arbeidsvraag te versterken, door het vernieuwen van opleidingenaanbod en door het stimuleren van permanente docenten in het beroepsonderwijs.

Hoe heeft de HCA het de afgelopen jaren gedaan?

We constateren dat de bijdrage van de HCA verdienstelijk was, zeker gelet op de beperkte middelen die zij tot haar beschikking had. We zien dat de HCA zich in de afgelopen jaren sterk heeft getoond in het agenderen, faciliteren en aanjagen binnen de arbeidsmarktproblematiek. Dit baseren we op een documentstudie, een secundaire kwantitatieve arbeidsmarktanalyse en vele (groeps)gesprekken met zowel de HCA-organisatie als relevante stakeholders.

Wat zijn onze aanbevelingen voor de HCA richting de toekomst?

De bijdrage vanuit de HCA-aanpak blijft voor de komende jaren wenselijk, omdat het arbeidsmarktvraagstuk nog zeker niet is opgelost, er draagvlak is voor het type aanpak en de (politiek bestuurlijke) urgentie op dit onderwerp alleen maar is toegenomen.

De vraag is daarom niet of maar welke rol de HCA in de komende jaren zal moeten vervullen, en vanuit welke inbedding.

In onze rapportage geven wij diverse aanbevelingen om de HCA in de toekomst sterker te maken. Een aantal van deze aanbevelingen zijn:

• Om meer invloed te hebben op het institutionele onderwijssysteem bevelen we aan dat de HCA een joint venture wordt van het ministerie van EZK, OCW en SZW (in plaats van alleen verbonden te zijn aan de Topsector en daardoor het ministerie van EZK). Hiermee kan het arbeidsmarktvraagstuk integraal worden aangepakt.
• Eén van de thema’s waar de HCA zich op dient te richten is het leggen van verbindingen in het mbo en op doorlopende leerwegen door het beroepsonderwijs heen. Dit vraagstuk was in de afgelopen jaren onderbelicht, en bovendien is de vraag naar deze geschoolden zeer groot.
• We raden de HCA-organisatie aan om voor de komende twee jaar een actieplan te formuleren, en slechts een ruwe schets voor jaar 3 en 4. Dat maakt het gemakkelijker om het actieplan bij te sturen aan de hand van de ontwikkelingen in jaar 1 en 2.

Benieuwd naar het onderzoeksrapport? Klik dan hier!

Ervaring KWINK groep

KWINK groep heeft veel ervaring met evalueren van beleid. Voorbeelden van deze evaluatieonderzoeken zijn de evaluatie van de Green Deal aanpak, de evaluatie van het Energieakkoord en de evaluatie van de taximarkt.