KWINK Groep

Nassaulaan 1
2514 JS Den Haag

+31 (0)70 35 96 955
info@kwinkgroep.nl
Contact
Project

Evaluatie Universele Postdienst openbaar

Iedereen moet makkelijk post kunnen versturen. Om hiervoor te zorgen is in de Europese Postrichtlijn opgenomen dat iedere lidstaat een Universele Postdienst (hierna: UPD) in stand houdt. Deze UPD moet voldoen aan bepaalde eisen voor kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid. In Nederland is PostNL aangewezen om de UPD uit te voeren. KWINK groep en RebelGroup zijn eind 2021 door het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat gevraagd om de inrichting en uitvoering van de UPD in de periode 2017 tot en met 2021 te evalueren.

4 januari 2023

Ontwikkelingen in de postsector

De postsector in Nederland staat allesbehalve stil. Vanwege de voortschrijdende digitalisering is er steeds minder briefpost. Door de lagere volumes briefpost ontstaat spanning tussen de drie hoofddoelen van de UPD: kwaliteit, betaalbaarheid en toegankelijkheid. Minder post betekent namelijk dat de kosten per poststuk omhoog gaan, tenzij er wordt bezuinigd op bezorging of het netwerk. De mogelijkheden daarvoor zijn echter beperkt, omdat de wet minimale eisen stelt aan de bezorgfrequentie, de overkomstduur en het netwerk (bijvoorbeeld de afstand tot een brievenbus). Om de balans in de drie doelen van de UPD zo veel mogelijk te behouden zijn de afgelopen jaren verschillende oplossingsrichtingen onderzocht. De belangrijkste recente besparingsmaatregel is de consolidatie van PostNL en Sandd.

Het onderzoek naar de Universele Postdienst door KWINK groep en RebelGroup

Wij hebben in dit onderzoek inzichtelijk gemaakt hoe de kwaliteit, betaalbaarheid en toegankelijk van de UPD zich in de periode van 2017 tot en met 2021 heeft ontwikkeld. Daarnaast hebben we de toekomstbestendigheid van de wettelijke borging van de UPD onderzocht. Om deze twee zaken in kaart te brengen maakten we gebruik van verschillende onderzoeksmethoden. Zo is documentonderzoek ingezet om belangrijke feiten en cijfers over de UPD in beeld te krijgen. Daarnaast haalden we inzichten onder stakeholders in de postmarkt op middels een schriftelijke uitvraag. Ten slotte hebben we tussentijdse inzichten getoetst en aangevuld door middel van interviews.

Resultaten: hoofddoelen Universele Postdienst geborgd, maar onder druk

Uit het onderzoek komen de volgende conclusies met betrekking tot de drie hoofddoelen van de UPD naar voren:

  • De kwaliteit van de UPD is hoog, maar staat onder druk.
  • De toegankelijkheid van de UPD is geborgd.
  • De tarieven zijn gestegen, maar de UPD in Nederland is relatief betaalbaar.

Verder blijkt dat de UPD nu nog financieel houdbaar is. De financiƫle houdbaarheid van de UPD komt echter onder druk te staan. Dit komt door een combinatie van volumedalingen, grenzen aan verdere kostenbesparingen en beperkte mogelijkheden tot tariefverhogingen. Voor het versoepelen van eisen aan kwaliteit en toegankelijkheid is desondanks weinig draagvlak. Deze geschetste toekomstsituatie vraagt om een alternatief voor het huidige model voor tariefregulering. Daarnaast raden we het ministerie van EZK aan om goed te anticiperen op een op termijn financieel onhoudbare UPD door een betere informatievoorziening met PostNL te faciliteren.

Op 12 oktober 2022 stuurde de minister van EZK het onderzoek naar de Tweede Kamer. Lees het onderzoek hier en de reactie van de minister hier.

Ervaring KWINK groep

KWINK groep heeft veel ervaring met complexe beleidsevaluaties. Voorbeelden van toonaangevende evaluaties die we de afgelopen twee jaar hebben uitgevoerd zijn de evaluaties van het Centraal Bureau voor de Statistiek, van de twee toezichthouders op de financiƫle markten (de DNB en de AFM) en van de Kansspelautoriteit. Daarnaast werkte KWINK groep eerder veelvuldig samen met RebelGroup. Bijvoorbeeld bij het inzichtelijk maken van de financieel-economische situatie van de taxibranche, het evalueren van de Wet stelsel openbare bibliotheken of bij het ontwikkelen van de Monitor Toekomstbeeld OV2040. Ten slotte voerden KWINK groep en RebelGroup in 2017 gezamenlijk ook de vorige evaluatie van de Universele Postdienst uit.

Gerelateerde onderwerpen

Inzichten