Casus: het evalueren van cultuurbeleid

Hoe doe je een evaluatie van cultuurbeleid? De afgelopen jaren heeft KWINK groep zich gespecialiseerd in het onderzoeken van culturele instellingen en cultuurbeleid. Recentelijk evalueerden we Stichting Cultuur Eindhoven en aan de hand van deze casus vertellen we u graag meer over onze uitdagingen en werkwijze.

Over Stichting Cultuur Eindhoven

Sinds 2015 voert deze stichting het kunst- en cultuurbeleid van de gemeente Eindhoven uit. In opdracht, maar onafhankelijk van de gemeente verstrekt Stichting Cultuur Eindhoven subsidies aan culturele instellingen, programma’s en projecten in de stad. Daarnaast vervult de stichting een rol als culturele expert en verbinder in Eindhoven. Stichting Cultuur Eindhoven is nieuw in haar onafhankelijke soort. Als pionier kwam de stichting de afgelopen jaren diverse uitdagingen tegen, waaronder het beroep van de Eindhovense Bibliotheek die zich verweerde tegen de verlaging van haar subsidie. De gemeente Eindhoven had behoefte aan een onafhankelijk oordeel over het functioneren van Stichting Cultuur Eindhoven. KWINK groep heeft Stichting Cultuur Eindhoven geëvalueerd. Het eindrapport van de evaluatie vindt u hier.

De conclusies van de evaluatie van de Stichting Cultuur Eindhoven

We concluderen dat de redenen voor het op afstand plaatsen van de uitvoering van het cultuurbeleid nog steeds relevant zijn. Het Eindhovense cultuurbeleid wordt onafhankelijk door een slagkrachtige en professionele organisatie uitgevoerd. Momenteel ontbreekt het bij Stichting Cultuur Eindhoven echter nog aan één of enkele duidelijke doelstellingen. De huidige doelen zijn breed en algemeen geformuleerd, waardoor ze ruimte bieden voor interpretatie. De afgelopen jaren heeft Stichting Cultuur Eindhoven zich gefocust op haar rol als fonds: een rol waarin ze grotendeels effectief functioneert. De rollen expert en verbinder zijn reeds waardevol, maar vragen nog om een nadere uitwerking.

We bevelen Stichting Cultuur Eindhoven en de gemeente Eindhoven aan om verbindingen tussen betrokken partijen, waaronder zowel de gemeente en het culturele veld vallen, te versterken. Hierbij is steeds sprake van wederzijdse verantwoordelijkheid. Tot slot vinden we het belangrijk te benoemen dat het bij het uitwerken van de acties naar aanleiding van onze evaluatie, oog moet worden gehouden voor datgene waar het uiteindelijk om draait: het stimuleren van de kunst, cultuur en creativiteit in Eindhoven.

Hoe onderzoeken wij in de culturele sector? Twee aandachtspunten.

Een onderzoek in de culturele sector kent als vanzelfsprekend een ander karakter dan de evaluatie van een klimaatmaatregel, een instrument voor burgerparticipatie of een infrastructureel project. De grens tussen de vrijheid die de overheid aan de culturele sector dient over te laten en de controle over uitgaven die zij als financier behoeft, is vaak gevoelig en lastig te trekken. Bij een evaluatie van een culturele instelling of regeling vinden wij het daarom van belang om te spreken met verschillende type stakeholders (denk aan subsidieaanvragers, beleidsmedewerkers, politici en eventueel het publiek) om zoveel mogelijk invalshoeken mee te kunnen nemen bij onze analyse. Een uitsluitend bestuurlijke of uitsluitend artistieke bril, zou immers een beeld geven dat geen recht doet aan die lastig te trekken grens.

Daarnaast is het van belang je als onderzoeker te realiseren dat het resultaat of de impact die een instelling of regeling kan maken, zich lastig laat meten. Juist vanwege de vaak beoogde artistieke vrijheid en omdat culturele instellingen of regelingen vaak een langetermijndoelstelling kennen, zoals het stimuleren van talent of het versterken van de culturele sector in een bepaald gebied. Ook bij de evaluatie van Stichting Cultuur Eindhoven bleek dat het voor partijen lastig is geweest om bij oprichting een duidelijke doelstelling te formuleren op basis waarvan partijen na een aantal jaar zouden kunnen concluderen of de uitgevoerde activiteiten hebben bijgedragen aan de beoogde doelen. Als onafhankelijk onderzoekers hebben wij ervaring met het trekken van conclusies en het formuleren van aanbevelingen ondanks deze lastig te leggen verbinding.

Vragen?

Heeft u naar aanleiding van dit bericht vragen over evaluaties in de culturele sector? Of heeft u behoefte aan een evaluatie van uw cultuurbeleid of culturele instelling? Neem dan contact op met Janine Mulder.