Door de corona crisis is nogmaals duidelijk geworden wat de essentiële beroepen in onze samenleving zijn. Leraar, verpleegkundige, vakkenvuller; iedereen kent de voorbeelden. Beleidsonderzoeker stond niet op lijst. Waarschijnlijk tot niemands verbazing. En volkomen begrijpelijk. Maar toch is het een interessante vraag: in hoeverre is beleidsonderzoek nu essentieel? En waar wordt dit door bepaald?
Crisis en complexiteit
Onze huidige maatschappij bestaat uit een complex samenspel van bedrijven, overheden en alle organisaties daar tussenin. Ook individuele burgers, professionals en bestuurders zijn hierin van grote invloed. De (onzichtbare) regels voor het samenspel tussen al deze actoren worden gevormd door wetten, contracten, procedures, gedragsnormen en culturele invloeden. Binnen dit kader proberen actoren hun eigen belangen na te streven. Wat leidt tot complexe en vaak onvoorspelbare processen.
Zodra een crisis zich voordoet, ontstaat de noodzaak om deze complexiteit sterk terug te dringen. Wanneer de complexiteit beperkt is, is de situatie overzichtelijk en kunnen we snel stappen nemen om de crisis te lijf te gaan. Wat we zien gebeuren is dat regels harder worden en bevoegdheden gecentraliseerd worden. Zo moesten van het ene op het andere moment alle restaurants en cafés hun deuren sluiten, zonder uitzondering, zonder complexe procedures. De ruimte voor complexiteit wordt ingeperkt en er wordt gepoogd de wereld (tijdelijk) wat eenvoudiger te maken. Zo wordt de crisis behapbaar en wordt ook al snel duidelijk wat de essentiële beroepen zijn in de samenleving. De beroepen die gelieerd zijn aan de hoofdstructuren die bestaan om de wereld draaiende te houden.
De rol van de beleidsonderzoeker
Een beroep als beleidsonderzoeker is daarentegen bij uitstek relevant voor de uiterst complexe wereld, die zich afspeelt in de afwezigheid van crisis. Want hoe breng je structuur en overzicht aan het complexe samenspel van organisaties? Hoe krijg je zaken voor elkaar, wanneer er een heel netwerk aan actoren van invloed is? Hoe creëer je gewenste veranderingen in een samenleving die gekenmerkt wordt door onvoorspelbaarheid? Deze vragen zijn niet eenvoudig te beantwoorden, en vereisen gedegen onderzoek. Zowel onderzoek naar de inhoud van de materie, als onderzoek naar de belangen en gedragingen van de relevante actoren.
Het is daarnaast een proces dat tijd nodig heeft, en waarvan de antwoorden zich over de tijd veranderen. Wat we dan ook merken is dat het werk bij KWINK, hoewel we niet als essentieel zijn aangemerkt, gedurende de crisis onverminderd doorgaat. Het is het werk van de lange adem, de tolerantie voor nuance en het aanbrengen van structuur in de werkelijkheid. Om handvatten te bieden aan bestuurders, politici en alle anderen die de wereld een stukje beter wil maken.
Beleidsonderzoeker is in de crisis inderdaad geen essentieel beroep. Maar hoe complexer de wereld wordt, hoe essentiëler onze rol is.