Verbetering van intellectueel eigendomsbeleid

Beleidswijzigingen door de Nederlandse overheid hebben de werking van het octrooisysteem verbeterd. Het gevoerde intellectueel eigendomsbeleid (IE) is doeltreffend. Ook heeft Nederland een effectieve bijdrage geleverd aan internationale octrooidossiers, zoals de komst van het EU-octrooi. Dit blijkt uit een evaluatie van het Nederlandse beleid over de periode 2006-2010, die Ecorys en KWINK groep hebben uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie.

Onderzoeksrapport

Op 8 oktober 2012 heeft minister Verhagen (EL&I) het onderzoeksrapport ‘Evaluatie van het Intellectuele Eigendomsbeleid’ naar de Tweede Kamer gestuurd. De evaluatie toont de effectiviteit van Nederlandse beleid aan, maar laat tevens zien dat  binnen het MKB en particuliere uitvinders en kennisinstellingen verschillend denken over nut en noodzaak van de in Nederland bestaande octrooiwetgeving.

Toetsing

In het huidige systeem van registratieoctrooien zitten belangrijke elementen van toetsing op de octrooieerbaarheid van de uitvinding, maar uiteindelijk heeft de aanvrager het recht een octrooi te verkrijgen als hij of zij dat wenst. Dit systeem heeft praktische voordelen ten opzichte van een getoetst octrooi, zoals lagere kosten van octrooiverlening en in mindere mate een snellere octrooiverlening. Een ongetoetst octrooi heeft echter ook nadelen, zoals de beperktere rechtszekerheid en hieraan gekoppeld het gevaar van extra juridisering en hogere kosten voor derden. Het effect van het huidige systeem op innovatie (ten opzichte van een systeem met getoetste octrooien) is door het ontbreken van empirisch onderzoek niet duidelijk.

Feitelijke bescherming

De feitelijke bescherming van het Nederlandse octrooi wordt door particuliere uitvinders en het MKB als veel te laag ervaren. Het probleem zit in de kosten van juridische bijstand waarvan veel (kleinere) partijen zeggen deze niet op te kunnen brengen. Hierdoor kunnen inbreuken op het verkregen IE-recht niet worden tegengegaan en is verdediging tegen onterechte aanklachten kostbaar. Geen van de aangedragen oplossingen om de handhavingskosten te verlagen zijn een reëel antwoord op de geconstateerde problemen.

Aanbevelingen intellectueel eigendomsbeleid

Naar aanleiding van de evaluatie heeft de minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie voorgesteld om de belangrijkste aanbevelingen uit het rapport over te nemen:

• Breng de intermediaire effecten van het beleid goed in kaart, bijvoorbeeld ten aanzien van de kwaliteit van verleende octrooien en de mate waarin aanvragers rekening houden met de uitkomsten van het onderzoek naar de stand van de techniek en de schriftelijke opinie bij het doorzetten van hun octrooiaanvraag. Daarmee ontstaat beter inzicht in de effectiviteit van het huidige beleid.
• Benader de voorlichting rondom intellectueel eigendom zoveel mogelijk integraal. Het is zowel voor de Nederlandse overheid als voor het MKB zelf een punt van aandacht om de belangen van het MKB adequaat te benoemen (met name ook in relatie tot het signaleren van problemen en mogelijke oplossingen).
• Verbeter de interactie met de stakeholders, vooral met het MKB.
• Maak IE een prominenter onderdeel van alle relevante (technische) curricula van kennisinstellingen.
• Verbeter de bescherming van het bedrijfsgeheim bij voorkeur via harmonisatie van de nationale wet- en regelgeving binnen de EU.
• Laat het NL Octrooicentrum meer gerichte eerstelijnsvoorlichting geven. Dit geeft ondernemers laagdrempelig inzicht in de waarde van hun vindingen, op basis waarvan zij tijdig in het innovatieproces een gefundeerde keuze kunnen maken om al dan niet verder te investeren.